Kultura jako czynnik rozwoju gospodarczego regionu

(strona:  1  2  3  4 )

Pojęcie kultury jest złożonym zagadnieniem. Mówiąc o kulturze należy pamiętać, że słowo to posiada wiele definicji i znaczeń. Kulturę tworzą narody, regiony, grupy zawodowe, firmy czy też różnego rodzaju organizacje, tak więc kultura pojawia się na różnych szczeblach życia społecznego. Efektem zainteresowań i badań prowadzonych na polu kultura-gospodarka jest stwierdzenie, że kultura jest ważnym czynnikiem rozwoju ogólnospołecznego i stabilizacji, przy czym zwrócono tu szczególną uwagę na zależność rozwoju gospodarczego od kultury i aktywności kulturalnej. Tam gdzie poziom kultury jest wyższy, tam też bardziej jest rozwinięta gospodarka. Tam, gdzie sfera kultury wykazuje niedorozwój, gospodarka przeżywa kryzys. Braki w dziedzinie kultury, zwłaszcza brak racjonalności w gospodarowaniu jej zasobami powoduje nierówności i konflikty, doprowadzając w efekcie do załamania się gospodarki (E. Bojar (red.), Przedsiębiorczość a rozwój regionalny, wyd. PL Lublin 1998, s. 113, patrz także: S. Bednarek (red.), Kongres Kultury Polskiej 2000, wyd. DTSK Silesia, Warszawa – Wrocław 2002, s. 315).

Wejście Polski do Unii Europejskiej zmieniło perspektywę spojrzenia na realizację zadań w wielu dziedzinach życia publicznego, za które odpowiedzialność ponoszą administracja publiczna państwa oraz organizacje samorządowe. W obliczu procesu integracji z UE i postępującej globalizacji współczesna rzeczywistość państwowa kształtowana jest w znacznym stopniu przez regiony i funkcjonujące w nich samorządy terytorialne odpowiadające za realizację polityki prowadzonej w ramach UE. Stąd pojawiają się pytania o sposoby pozytywnego kreowania, kształtowania i poprawy wizerunku regionu, a wśród tego- jaki wpływ ma kultura i polityka kulturalna na rozwój i promocję regionu. Rozpatrując kulturę jako czynnik rozwoju regionalnego należy zwrócić uwagę na grupę zagadnień dotyczących funkcjonowania współczesnej kultury regionalnej ( Konferencja: Polityka kulturalna jako czynnik rozwoju i promocji regionu. Opole 16-17 października 2008, http:// www.politologia.uni.opole.pl/news.php?id=70&lang=pl, 26.01.2009):
– relacje kultury i społeczeństwa XXI wieku;
– region jako docelowy obszar oddziaływania polityki kulturalnej państwa;
– możliwość finansowania kultury z funduszy samorządowych, krajowych i funduszy UE; – sytuacja kultury w Polsce i regionie;
– media w promocji kultury;
– promocja miast i urzędów przez instytucje kultury;
– sponsoring w kulturze;
– multikulturalizm i wielokulturowość;
– zderzenie dwóch światów- ewolucja kultury na ziemiach zachodnich i północnych Polski.

Różnorodność powyższych aspektów sprawia, że kultura regionalna jest przedmiotem zainteresowania teoretyków oraz praktyków, czyli zarówno przedstawicieli dyscyplin naukowych- ekonomistów, politologów, prawników, socjologów, kulturoznawców, demografów, jak i przedstawicieli samorządów terytorialnych, administracji rządowej i organizacji pozarządowych (Tamże). Również należy podkreślić znaczenie wzmożonej aktywności młodzieży uczącej się (uczniowie i studenci) związanej ze zdobywaniem wykształcenia wraz z którym nabywa się i poszerza zakres kompetencji kulturalnych i zainteresowania kulturą (L. Adamczuk (red.), Aktywność kulturalna Polaków, wyd. IK, Warszawa 1988, s. 58).

W większości państw europejskich ingerencja władz w sferę kultury jest prowadzona dla osiągnięcia czterech podstawowych celów (D. Ilczuk, Polityka kulturalna w społeczeństwie obywatelskim, wyd. UJ, Kraków 2002, s. 12): – zachowania tożsamości kulturowej narodu;
– zapewnienia równego dostępu do kultury;
– promocji twórczości i wysokiej jakości dóbr i usług kulturalnych;
– zróżnicowania oferty kulturalnej.

Diagnoza współczesnego stanu kultury jako czynnika rozwoju regionalnego w Polsce została przedstawiona m.in. we Wstępnym Projekcie Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013. Dokument stawia zagadnienia kultury zarówno wśród podstawowych wartości, jak i zasad sprzyjających ich realizacji. Wdrażanie NPR odbywa się za pomocą programów operacyjnych: regionalnych, sektorowych i specjalnych w zakresie działań utrzymania i ochrony dziedzictwa kulturowego oraz zwiększania dostępności do kultury. Kultura kreuje postawy społeczne, normy moralne, etyczne i estetyczne wartości. Poważnym problemem kultury jest pogarszający się stan infrastruktury, zwłaszcza zabytków. Zmniejszająca się liczba odbiorców kultury związana jest z niewystarczającymi wydatkami publicznymi i pogarszającą się sytuacją ekonomiczną wielu rodzin. Jednocześnie zwiększa się aktywność organizacji pozarządowych. W 2003 r. zarejestrowanych było około 2300 organizacji pozarządowych działających w sferze kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego, prowadzących szeroką działalność- od utrzymywania bibliotek, świetlic, po organizację koncertów, festiwali, wydarzeń artystycznych, konkursów, przedstawień. Około 2000 tych organizacji to regionalne stowarzyszenia społeczno-kulturalne, działające na obszarach wiejskich ( Wstępny Projekt Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013, rozdział: Tło społeczno-gospodarcze, pkt. 81, s. 22, http://www.um-zachodniopomorskie.pl/zalaczniki/kultura_w_npr.doc , 09.09.2008).

(strona:  1  2  3  4 )