Wpływ infrastruktury kulturalnej na gospodarkę regionu
Polska gospodarka charakteryzuje się z jednej strony znaczącym potencjałem rozwojowym, z drugiej strony szeregiem zapóźnień wynikających m.in. z braku nowoczesnej infrastruktury technicznej i społecznej. Niedostateczny rozwój infrastruktury społecznej występuje przeważnie na obszarach wiejskich i dotyczy szczególnie placówek kulturalnych, turystycznych oraz szkół, placówek opiekuńczych i służby zdrowia.
Pierwszą przyjętą w Polsce podstawą inwestycji w sferze kultury były opracowania powołanej w 1950 r. przez Ministerstwo Kultury i Sztuki międzynarodowej Komisji dla Terenowych Domów Kultury. Nastawienie w tych programach na szybkie efekty i pośpiech powodowały jednak, że powstawały obiekty kosztowne i niefunkcjonalne. Nie uwzględniono specyfiki działalności kulturalnej, której różnorodne formy wymagają odpowiednio przystosowanych pomieszczeń i urządzeń służących prawidłowej działalności kulturalnej. Niski standard bazy lokalowej i technicznej jest powodem rezygnacji wielu potencjalnych odbiorców do uczestnictwa w kulturze i negatywne usposobienie do aktywności kulturalnej wśród lokalnego i ponadlokalnego społeczeństwa ( J. Żywicki, Rola infrastruktury kulturalnej jako czynnika stymulującego rozwój regionu na przykładzie województwa zachodniopomorskiego. http://artelis.pl/artykuly/25569/rola-infrastruktury-kulturalnej-jako-czynnika-stymulujacego-rozwoj-regionu-na-przykladzie-wojewo, 03.12.2010).
Aby temu przeciwdziałać niezbędne są inwestycje w infrastrukturę kultury. Przekonuje o tym przykład Krakowa, gdzie wydatki z budżetu miasta na inwestycje kulturalne sięgnęły w 1998 r. 5 119,000 zł z ogólnej sumy wydatków 36 074,370 zł (R. Kardzis, E. Orzechowski (red.), Zarządzanie w kulturze, t. 1, WN UJ, Kraków 2000, s. 151).
W analizie SWOT przedstawionej w dokumencie „Strategia Rozwoju Krakowa”, wśród 15 atutów miasta, widzianych jako silne strony w perspektywie rozwoju funkcji metropolitalnych 7 dotyczy szeroko rozumianej kultury. Spośród 11 wyznaczonych w dokumencie funkcji metropolitalnych oraz działań inwestycyjnych wzmacniających te funkcje znaczna część wiąże się ściśle z sektorem kultury (J. Szulborska-Łukaszewicz, Polityka kulturalna miasta Krakowa- przemyślana strategia czy przypadek, w:. Ł. Gaweł, K. Plebańczyk, E. Orzechowski (red.), Zarządzanie w kulturze, t.4, WN UJ Kraków 2003, s. 76).
W celu podniesienia poziomu życia mieszkańców, a także przyśpieszenia rozwoju społeczno-gospodarczego, istotne jest zapewnienie równomiernego dostępu do podstawowej infrastruktury społecznej w dziedzinie edukacji, ochrony zdrowia oraz turystyki, rekreacji i kultury. Działania służące poprawie jakości infrastruktury społecznej finansowane są z funduszy UE w ramach Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004-2006, jak też przewidziane do wsparcia w okresie 2007-2013 (Szczegółowy Opis Zadania na wykonanie badania ewaluacyjnego na temat: „Ocena wpływu wsparcia z funduszy strukturalnych w zakresie modernizacji i rozbudowy infrastruktury społecznej na realizację celów rozwojowych regionów”. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, s. 1, http://www.mrr.gov.pl/Zamowienia publiczne/Documents/zal3U_SOZ_119KS.pdf , 02.03.2009).
W roku 1984 wszedł w życie program ochrony dziedzictwa architektonicznego (realizowany do 1995 r.), którego głównym celem było wspieranie konkretnych prac restauratorskich, tworzenie standardów zapewniających odpowiednią technikę wykonywania prac, uwrażliwianie władz i opinii publicznej na znaczenie i problemy ochrony i konserwacji dziedzictwa kulturowego oraz tworzenie sieci wymiany doświadczeń między osobami zajmującymi się wykonywaniem wspomnianych projektów (A. Etmanowicz, J. Sanetra (opr.), Europa- szansa dla kultury: Polska w europejskich programach kulturalnych, MK, Warszawa 2004, s. 9).
W obszarze infrastruktury społecznej znajduje się prawie 4 tys. projektów o wartości prawie 4,5 mld zł dofinansowania z funduszy strukturalnych, co stanowi prawie 5% wartości wszystkich projektów w ramach NPR 2004-2006. Ponad 60% projektów w analizowanym obszarze dotyczy odnowy i rozwoju wsi oraz jej dziedzictwa kulturowego. Pod względem wartości ponad połowę projektów realizują jednostki samorządu terytorialnego i są to głównie projekty z zakresu infrastruktury społecznej, a także ochrony zdrowia i turystyki. W ramach zakończonych 677 projektów odrestaurowano i odremontowano 25 obiektów historycznych, 87 obiektów infrastruktury kulturalnej, rekreacyjnej, sportowej lub służącej aktywnym formom wypoczynku. Na cele kulturalne i turystyczne zaadaptowano 11 obiektów zabytkowych (Szczegółowy Opis Zadania..., dz. cyt., s. 1).